CMK Genel Bilgi

Ceza yargılaması alanında bir avukatın hukuki yardımından faydalanma olanağından yoksun bulunanlara avukat görevlendirilmesi 18.11.1992 tarihinde kabul edilerek, 01.12.1992’ de Resmi Gazetede yayımlanan 3842 sayılı yasa ile Ceza Muhakemesi Usulü Kanunu’ nda yapılan değişiklikle münhasıran Barolara verilen görevlendirme yetki ve yükümlülüğü ile yürütülmüştür.

CMUK’ tan sonra 01 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) 150.maddesi ile şüpheli ve sanık durumunda olanların, 234.maddesi ile mağdur ve şikayetçinin bir avukatın hukuki yardımından yararlanabileceği düzenlenmiştir.

CMK’ nun müdafi ve vekil görevlendirilmesine ilişkin maddeleri ve uygulamaları; 19.12.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5560 sayılı yasa ve bu yasa gereği 02.03.2007 tarihinde yürürlüğe giren CMK Gereğince Müdafi ve Vekillerin Görevlendirilmeleri ile Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik ile esaslı biçimde değiştirilmiştir. Bu düzenlemelerle 1992 yılından bu yana süren ve Baroların özverili çalışmaları ile bir sistem haline getirilen CMK müdafi ve vekil görevlendirme uygulaması yeniden yapılandırılmıştır.

CMK müdafi ve vekil görevlendirmesi konusundaki yönetmelik çıkarma yetkisi Adalet Bakanlığına verilmiştir. Türkiye Barolar Birliğinin ve dolayısıyla Baroların sisteme katılımı “görüş bildirme” düzeyine indirilmiştir. Sistemin görevlendirme ve ücretlendirme süreçleri birbirinden ayrılmıştır. Baroların görevlendirme konusundaki takdir yetkisi de kaldırılmıştır. Yönetmelikle Baroların sistem içindeki yeri; müdafi ve vekil talep eden kurumlardaniletilecek avukat istemlerine görevlendirme yapmak ve görevlendirilen avukatların ücret ve gider taleplerini inceleyerek ödeme yapacak savcılıklara göndermekle sınırlandırılmıştır. CMK uygulamasında 5560 sayılı yasa ile oluşturulan yeni sistemde Cumhuriyet Başsavcılıklarına; görevlendirilen müdafi ve vekillere ödenecek ücret ve giderleri, Barolar tarafından gönderilen ödeme evraklarını inceleyerek, düzenleyecekleri ödeme emri ile ödeme yetkisi verilmiştir.